Images de page
PDF
ePub

gentheyt van de saecke, ende om Syn. Exc. in syn goedt voornemen ende diensten te encourageren, verklaert ende geresolveert, dat voor de voorn. Kop aengeboden sal worden 9000 ponden van X £ grooten, te betalen 3000 ponden gereedt ende d'andere 6000 ponden binnen twee halve jaren, t'elcken termyn de helft van dien, daer in begrepen de onkosten by den Meester van 't werck den tydt van 16 weken, sedert dat hy by Mr. PAULUS BUYS was beschreven, om met het voorn. juweel in dese Landen te komen.

Den 7. October is by GERRIT WILLEMSZ ende JAN LUCASZ, als Gecommitteerden van de Staten gerapporteert, dat sy luyden met de Mr. van 't voornoemde werck eyndelyck op de voorn. 9000 ponden waren geaccordeert, op de termijnen als vooren, midts hebbende ordonnantie op een seecker comptoir ende belofte van den ontfanger, de betalingen op de voorsz. termijnen precise te sullen doen, ende dat den voorn. Mr. daerin mede te maken ende t'accommoderen alsulcken wapen ende Inscriptie, benevens het wapen van hare Koningh. Majesteyt, ofte in plaets van de selve, als de Staten goetduncken sal.

9 November 1586. Is by twee van de Edelen ende één uyt elck van de Steden, syn Exc. gepresenteert het juweel van een vergulde Kop, dat tot een vereeringe van syn Exc. by de Staten was gekocht ende gedestineert. Ofschoon dit antwoord de vraag niet volkomen oplost, ervaren wij er toch uit, dat de Kop buiten'slands moet zijn gemaakt, en dat de naam van den maker misschien te vinden zal zijn in 's Lands Rekeningen, te 's Hage aanwezig.

[ocr errors]

ELSEVIER.

Het Kasteel Grunsfort (I.; bl. 320), of liever Gronsfort, is door de Heeren VAN LYNDEN, die het sedert lang reeds hadden bezeten, verbouwd, met uitgestrekte bosschen omgeven en door het aankoopen van verschillende landgoederen verrijkt. Geruimen tijd is het de verblijfplaats geweest van eenen Jezuïetischen priester, als bedienaar van de Katholyken te Wageningen, Rencum en andere plaatsen in de Veluwe, tot welk ampt naderhand is opgeklommen een priester van de Hollandsche geestelijkheid, PHILIPS DOEKSCHEERDER, geboren te Emmerik. Zie Hist. of Beschrijving van het Utrechtsche Bisdom; Leyden 1719; III, bl. 142 en 143.

BIBLIOPHILUS SCHIDAMENSIS.

Het Kasteel Grunsfort. Al wat er omtrent het kasteel, zoo veel ik weet, bekend is, kan men vinden in het Aardrijkskundig Woordenboek der Nederlanden, D. ÏV. bl. 847, op het art. Grensvoort, en, in het Aanhangsel op dat werk, bl. 831. A. J. VAN DER AA.

Het Kasteel Grunsfort. De vrager zegt onjuist, dat van dit huis nog een stuk van een

vierkant gebouw en met gras begroeide puinhoopen te zien zijn; het is geheel gesloopt. Oudtijds behoorde het tot de domeingoederen der Hertogen van Gelre. Hertog WILLEM van Gulik, die van 1372 tot 1402 regeerde, hield er dikwijls zijn verblijf. Hij genoot er meermalen het vermaak van de jagt, ontving er soms een bezoek van den Bisschop van Utrecht en ontbood er zijne Raden, om hem bij de regeling der landsaangelegenheden te dienen. Hertog ADOLF Schonk Grunsfoort aan zijnen natuurlijken broeder JOHAN, om daarvan naar zijnen staat als bastaard te leven. Deze echter in 1478 den geestelijken stand aangenomen hebbende, en in het klooster van Mariendaal bij Arnhem gegaan zijnde, gaf Grunsfoort, voor eene lijfrente van 50 gulden, over aan KATHARINA van Gelre, die toen in naam der minderjarige en gevangen kinderen van haren kort te voren gesneuvelden broeder ADOLF, het landsbestuur op zich had genomen. Later schonk zij het huis aan den oudsten van JOHANS natuurlijke zonen, mede JOHAN genoemd, onder voorwaarde, dat het na diens dood komen zou aan REINIER, tweeden bastaardzoon van den Mariendaalschen kloosterbroeder. Deze REINIER kwam later, door huwelijk, in het bezit der heerlijkheid van Arssen, en zijne weduwe, Vrouwe van Arssen, verkocht Grunsfoort in 1537 aan Hertog KAREL van Gelre, zoodat het toen met het vorstelijk domein hereenigd was. Het huis geraakte daarna weder in handen van bijzondere personen, eerst uit het geslacht van LYNDEN, daarna uit dat van GOLTSTEIN, zoo als in den Tegenwoordigen Staat van Gelderland, bl. 516, te lezen is.

Dit zij voor het tegenwoordige genoeg ter beantwoording van FARMERSON'S vraag: welligt zal in een der Provinciale Almanakken voor 1853, nader aan zijn verlangen voldaan, en tevens eene afbeelding van het huis gegeven worden, zoo als het zich voorheen vertoonde. I. A. N.

Het Kasteel Grunsfort. Als bijdrage ter beantwoording van deze vraag, zal welligt niet onbelangrijk zijn te vermelden, dat in eene Copie van het Leenregister van Gelderland, (afkomstig, zoo het schijnt, van de hand van Prof. BONDAM) ter bl. 272 wordt gewaagd vandat Huys to Gruensfoort", waarmede was beleend » GERRIT VAN RYSWYK 1473, 1481, ARNT en AALBERT VAN LAWICK, fratres, by transport van GERRITS Voorn: en van zyne Huisvrouw N. VAN HOEKELUM 1492. JOHAN VAN GELRE, B. Conventuaal te Mariendaal, draagt dit Leen over op de zoo evengenoemde broeders; hierop volgen REYNIER VAN GELRE, Heer tot Aarssen en zijne vrouw ALEYT SCHENK VAN NIJDEGGEN; DIRK VAN GELRE, erfgenaam van REYNIER, zijn vader; CATRYN VAN GELRE, huisvrouwe van GERRITS VAN

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

Zeeuwsche kunstschrijvers. Wie kan mij eenige voorname kunstschrijvers van vroegeren of lateren tijd opgeven, die in de onderscheidene districten van Zeeland geboren zijn, met opgaaf van tijd en plaats hunner geboorte?

B.

[blocks in formation]

Krijtende en kriekende tienden. Zoo als bekend is, zijn onder de algemeene benaming van tienden (zie art. 796 van ons Burgerlijk Steven Dassevael. Wie kan mij eenige le- Wetboek), de van ouds zoogenaamde krijtende vensbijzonderheden opgeven van den Staats- en kriekende tienden, of die van jongen van man STEVEN DASSEVAEL, en bepaaldelijk ook beesten en van bijen-zwermen, niet begrepen. de datums van zijne geboorte en zijn overlij- Ik wenschte wel te weten, welke de afleiding den? B. dezer twee benamingen zij, en waarin het onWillem V als Admiraal Generaal erkend in ❘ derscheid tusschen beiden bestaat? 1795. In het Handelsblad van 8 Januarij 11. lees ik: » Sedert TWENTS terugkomst uit Fransche krijgsgevangenschap in 1795, voerde hij op een der oorlogschepen bevel, waarop het gezag van WILLEM V als Admiraal Generaal steeds werd erkend". Nu is de vraag: welke schepen waren dit en waar was hunne ligplaats?

A. J. VAN DER AA.

Baunach. Is het schrale berigt dat N. G. VAN KAMPEN van dezen Fries geeft, als opsteller van den roman Betje Huizing, ook aan te vullen door een lezer van DE NAVORSCHER? In zijne Geschiedenis der Nederl. Letteren en Wetenschappen, III., 216, meldt hij niets anders van hem, als dat hij nog jong in Friesland is overleden. J. C. K.

FREDRIK.

Spelling van het woord Leyden. Gaarne zou ik vernemen waarom er in de spelling van dezen stadsnaam zoo veel gebrek aan overeenstemming wordt waargenomen, terwijl ik tevens,

en met grond, aangetoond wilde zien, hoe men eigenlijk schrijven moet: Leyden, Leijden of Leiden? DE LETTERZETTER.

Overblijfselen van het voorvaderlijke heidendom; Alroentjes. In de provincie Groningen wordt meermalen door boerinnen, in het kabinet en bij het linnengoed, bewaard een zeer klein overgeërfd vrouwelijk beeldje, gewoonlijk alroentje genoemd, hetgeen voor haar een zinnebeeld is van voorspoed en rijkdom. Het is

dag van October de woorden: Boeren-Zaturdag. Ik zou wel willen weten, wat dat betee

klaarblijkelijk de Godin ALRUNA, in de Noord-
sche Mythologie genoeg bekend. Zijn er in
ons vaderland nog elders sporen van bijgeloo-kent?
vigen eerbied voor vroegere Goden of Go-
dinnen?
J. R. te L.
Naamsoorsprong van Antwerpen. Op een
stukje scheur-papier las ik eens: Zij (de
stad) schijnt haren naam Antwerpen (fr. An-
vers; spaansch: Amberez ;) te hebben afgeleid
van de Ambivariten, die CAESAR tusschen de
Schelde en Maas plaatste". Wat denken
HH. Navorschers hiervan?

[ocr errors]

NOTETUR NOMEN.

[ocr errors]

BOUMAN.

» Histoire de la République des Prov. Un.; 1704". De ondergeteekende bezit een Fransch werk in vier deelen, getiteld: Histoire de la République des Provinces Unies des Païs-bas, depuis son établissement jusques à la mort de GUILLAUME III, Roi de la Grande Bretagne (à la Haye, chez JEAN VAN MILLINGE, MarchandLibraire sur la Cour). Dit werk verscheen in 1704, in kl. 8°., door den plaatsnijder P. SLUYTER versierd met een afbeeldsel van Prins JOAN WILLEM FRISO, aan wien 't is opgedragen, en wordt voorafgegaan door een opmerkelijk vertoog (102 bladz. groot) over

» Bútir des châteaux en Espagne". Wat de beteekenis van Kasteelen in de lucht bouwen is, weet ik zeer goed, maar waarom de Franschen't recht onzer voorvaderen tot het opvatten hiervoor zeggen: Kasteelen in Spanje bouwen der wapenen tegen Spanje. Wie is de Schrij(Bâtir des châteaux en Espagne), weet ik niet. ver van dit werk? G. K. H.ZN. Heeft dit gezegde misschien ook zijn' oorsprong te danken aan eenig voorval uit de oorlogen, die Frankrijk gevoerd heeft met Spanje?

NOTETUR NOMEN.

Oor- of Hoofdijzer. Dit voorwerp, dat in vele onzer provinciën nog het voornaamste hoofdsieraad van het vrouwelijke geslacht, en wel bijzonderlijk van den dienstbaren en landelijken stand, uitmaakt, is gewoonlijk vervaardigd van goud of zilver, ook wel van koper, zeldzamer van blik. Hoe komt het dus aan den naam van ijzer, of zou dit ook veroorzaakt zijn, door dat men in vroegere eeuwen zich van ijzeren veren bediende om het haar bij elkaar te houden, en deze, door het toenemen der weelde, eerst zijn veranderd in goud of zilver en langzamerhand, door uitbreiding, den tegenwoordigen vorm aangenomen hebben? J. T. D. H.

[blocks in formation]

Zijn schaapjes op het droog hebben". Is hierbij alleen aan eene verbastering te denken van de spreekwijze zijn scheepjes op het droog hebben, in den zin van: niet meer behoeven te varen om zijn fortuin te maken, of moet men aan eenigen anderen uitleg van dit spreekwoord de voorkeur schenken? G. K. H.ZN.

[blocks in formation]

Aetate 26. 1661. ....OTIUS, de voorletter of letters niet te lezen. Is er een zeeheld met zulk een naamsuitgang bekend? Voorts, op de tafel, de kaart van Spanje en de Barbarijsche Kust, waarop een wapen, zijnde drie staande zilveren halve manen op een azuur veld. Wiens blazoen kan dit zijn?

C. K.

Mozes met hoorns. Ik heb dikwijls in oude prentenbijbels MOZES afgebeeld gezien met twee hoorns op het hoofd. Hoe zijn de teekenaars aan dat denkbeeld gekomen, en kan het mogelijk eene aanduiding van de stralen zijn geweest des goddelijken lichts, waarin hij zich bevond op den berg? E. G.

De Marokkaansche vlag. Waarom voert Marokko eene groote (snijders) schaar in zijne vlag? E. G.

Jacques van Almonde. In de Rekening van Vere MS., mij, bij de bewerking der Watergeuzen, vriendelijk geleend door den Heer S. DE WIND, komt deze naam voor als van een der Kapiteins die te Vere werden bezoldigd. Ik heb hem nergens anders ontmoet, want wat VAN LEEUWEN geeft in zijn Bat. Ill. over het geslacht van Almonde of Almmondewaar hij er twee opnoemt die den naam van JACOB voerden en die omstreeks 1572 en 73, de een ten minsten, geleefd hebben helpt mij zeer weinig. Kan mij ook iemand iets van dezen JACQUES VAN ALMONDE berichten? v. GR.

[blocks in formation]

Maar ook nu is de versregel niet zuiver. Wie kan mij opgeven hoe 't zijn moet en mij tevens den maker aanteekenen?

K. HEGMAN.

Portret van Mansfeldt. Ik heb een portret van ERNST Grave van Mansfeldt, waaronder staat zijn naam en titel: Vrijheer tot Helderin gen; weet mij ook iemand te zeggen waar dit Helderingen gelegen is en wat het wapen van MANSFELDT geweest zij?

OLIVIER GODEFROI.

De Geus Fox. In de Historia Martyrum Batavicorum van PETRUS OPMEER, vind ik onder de Geuzen die te Enkhuizen binnen kwamen eenen FOX, notae crudelitatis Frisonem cui quod claudus esset LIGNIPEDI inditum cognomen fuerat. De man is mij tot nog toe onbekend gebleven. Misschien moet ik aan den Frieschen voornaam FOKKE, en dan aan FOKKE ABELS denken. Zie het aangehaalde boek, bl. 13. Voorts bl. 14 onder de praedones eenen AENO CAPITO, dien ik, bl. 145, wedervind als: ab Hispanis strangulatus Ultrajecti Waarschijnlijk is dit: AENO CAPITO mede een bijnaam. OPMEER is vol van onnaauwkeurigheden, en hij kan zich zeer wel in deze namen hebben vergist, doch het zou mij aangenaam zijn, indien iemand mij daaromtrent op den weg kon helpen.

V. GR.

[blocks in formation]

Het wapen der Compostell's en van Berk'en. In de Beschrijving van Dordrecht van M. BALEN, vindt men het wapen van het geslacht VAN BERK,

voerende van goud, met een mij onbekend wapenstuk van sinopel; dit laatste bestaat uit vijf stersgewijs geplaatste, grasvor mige, gekartelde (engrellé) bladen, in een gemeenschappelijk punt met een knopje vereenigd; in het wapen van het geslacht COMPOSTELL (N°. 98 van die op de Wapenkaart der edele en aanzienlijke geslachten van Utrecht), komt hetzelfde wapenstuk voor, met dat verschil, dat het slechts vier als St. Andrieskruis geplaatste stralen heeft. Wie weet mij deze wapenstukken te noemen?

RUITEN DRIE.

Aanteekeningen.

Verklaring van een Med. Doctor omtrent de verwonding van eenen hond. Welligt verdient het volgende stuk, naar het oorspronkelijke afgeschreven, om het zonderlinge der zaak, eene plaats in DE NAVORSCHER:

185

[ocr errors]

Een vliegende Kraai vangt wat.

buydelen te weten: binnen Haerlem eenen buydel dairin was XX St., ende noch aldair eenen buydel dairin was X St.

Item tot Amsterdam eenen buydel dairin was XXX St.

Item tot Leyden eenen buydel dairin was XX St.

Item tot Rotterdam mit een geselle een buydel dairin was VI Ryns. guld., dair JAN voirs. hier van tot synen deele of hadde LV placken. Vyftiger, dair hy of hadde XX St. Item tot Haerlem ghesneden twie Carolen

Welke saeken JAN voirs. bekent heeft voir

scepenen dit ghedaen te hebben, ende want⚫
JAN voirs. jonck is en gelooft heeft hem gro-
telike te beteren ende hem dese saeken ende
dierghelicken te hoeden ende te wachten, ende

cie, soe hebben hem t Gherecht in gracien
ghenomen van syne lyue. Ende want dit son-
der correxie ende beteringe niet en behoirt
doir te gaen, noch onghecorrigiert te bliuen,
tot dat die clocke xij slaet.
soe sel JAN voirs. hiervoir op die Kake staen,

Ende alsdan sel JAN voirs. in een mande

ghehangen worde, aen die wyncraen ouer 't
water, dairoff dat hy hem seluen lossenen sel.
Ende hem dairoff ghelost hebbende, soe sel
JAN voirs. op zyn lyff terstondt wt der stede
van Leyden gaen en morgen wt Rynlant, wten
Hage en wt Hage Ambocht en dair wt blyuen
XI jair lanck op zyn lyff.
(Correxie-boek van Leyden.).

Op hugden den xixden Novembris Ao, 1635 compareerde voor my ISRAEL JACOBSZ openbaar Notaris binnen Hoorn residerende by den hove van Hollandt geadmitteert in presentie van de nagenoemde getuygen, den E: PELGROM HERMANS HULLEMAN out chirurgus ende medecinae Doctor burger des vsz. Stadts my Notaris wel bekent ende verclaarde ten versoecke van den Ed. heer Mr. JOHAN VAN F...... Raat der vsz. Stadt, dat synghenadelyc ghebeden den Gherechte om graE. enige dagen te voren versocht synde om te visiteren ten huyse van denselven heere F...... een Congnhondetgen t welck syn Ed. seyde met een pistool geschoten te syn, bevonden dat de cogel van boven door de rechter achterloper geschoten synde na uptwysen vant lidtteycken gesact was met veel materic binnens beens ontrent de knie off het middellidt in opposito doch noch niet gedisponeert synde om te snyden, also den cogel alsdoen noch niet conde gevoelt werden, doch op gister weder geroepen synde met syn dienaar ende den cogel merckel. voelende, heeft den selven door syn knecht doen upt snyden ende uyt nemen met instrumenten daar toe bequaam, ende geen brekinge off afmorsselinge vant gebeent vernomen hebbende, oordeelt een gesneden cogel ende vermengt met coper te syn als aan de cogel selve te sien is. Tgene voorsz is verslaarde hy Dr. HULLEMAN alsulcx waar te syn, praesenterende t selven tot allen tyden des noot ende versocht synde breder gestant te doen. Ende versochte de voorsz. heer F. van myn Notaris hier van gemaact te werden acte van attestatie na de beste forma. Gedaan tot hoorn ten huyse van syn Ed: in presentie van den eersamen JAN ROMBOUTSZ VAN HO-gende geschreven: GEN ende LUCAS TYDO inwoondende poorteren der vsz. Stadt getuygen van goeden gelove hier toe specialycken versocht, die de minute deses beneffens den comparant ende my Notaris voornoemt ondergetepekent hebben. Actum tot hoorn ten dage ende jare als boven. Quod attestor rogatus ISRAËL JACOBZ Nots publ.

[blocks in formation]

ELSEVIER.

Cornelis van Overstege Willemsz. In BALEN, Beschrijving der stad Dordrecht, wordt VAN OVERSTEGE (bl. 221) vermeld als » een scherp-zinnig Rym-schryver" en is onder zijn aldaar voorkomend afbeeldsel, het volgende

rijm te lezen:

„Heer OVERSTEGE hier: die om kort-scherpe taal,
,,in Holland werdt benaamt den tweden MARTIAAL".
A". 1662.
A. v. NISPEN J. C.

staat onder dit vers, met eene hand welke uit
In een exemplaar van deze beschrijving
het laatst der XVIIde eeuw schijnt, het vol-

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

Set ghy dit hier Flateur, voor ernst off tot spot,

Want die en was niet wys, maer omtrent drie quart...
Off wilt ghy wyse lien die ghy hier stelt bespotten,
Soo dient ghy oock gestelt, by meer andere ..
De aangestipte woorden zullen wel zot"
en » zotten" moeten beteekenen.

Opgave der werken van J. H. van der Palm aangevuld. Bij de geschriften van J. H. VAN DER PALM, opgegeven in het Leven en Karakter · van JOHANNES HENRICUS VAN DER PALM, geschetst door NICOLAAS BEETS; Te Leyden by D. DU MORTIER en Zoon, 1842, kan nog gevoegd worden het dichtstuk, getiteld: Aan

« PrécédentContinuer »