modeste, clément, patient, tempérant, désinléressé; et ce jugement si délicat, si important entre le penchant et le devoir, ce sera toujours dans le moment de la passion qu'il faudra le prononcer. Sous la loi sainte que nous adorons, toute discussion est anéantie, toute composition avec les passions proserite. Jésus-Christ dit à l'homme: Tu seras modeste jusqu'à l'humilité, clément jusqu'à l'amour des ennemis, patient jusqu'à la mortification, tempérant jusqu'à l'abstinence, désintéressé jusqu'à l'abnégation. Pour soutenir la faiblesse humaine, il renforce sa loi; il met les commandements pénibles de la loi naturelle sous la protection, et comme sous la sauvegarde des préceptes d'un ordre supérieur (1). A ces préceptes d'une perfection si relevée, il joint des conseils d'une sainteté plus sublime encore. Gardons-nous de confondre les conseils de l'Evangile avec les commandements de la loi (2). Le grand Apôtre nous apprend à en faire la distinction (3); et (1) Neque vero dicere possis hæc, quod parva essent et humilia, facile a cunctis suscepta fuisse, siquidem hæc multo sublimiora sunt illis: virginitatis enim illi ne nomen quidem, vel per somnium, imaginati sunt; non paupertatem, non jejunium. neque quampiam aliam rerum sublimium. Magistri vero nostri, non modo conenpiscentiam eliminant, non modo malum opus castigant; sed etiam aspectum impudicuon, verba contumeliosa, risum immodestum, habitom, incessum, clamorem, et usque ad minima, accuratam disciplinam extendunt, atque universum orbem virginitatis germine repleverunt (S. Chrysost., hom 1. 50, in Math, no 5). (2) Hanc igitur tentationem tantarum necessitatum si voltis, filii, vitare, integritas corporis expetenda vobis est; quam ego pro consilio suadeo, non pro imperio præcipio. Sola est enim virginitas, quæ suaderi potest, imperari non potest: rex magis voti est quam præcepti: quod enim gratiæ est, non jubetur, sed desideratur; electionisque magis est quam servitutis (S. Ambr. Exhor. Virg., cap. 3, n° 17). Ubi consilium datur, offerentis arbitrium est; ubi præcephum, necessitas est servientis. Præceptum, inquit, Domini non habeo; consilium autem do, tanquam misericordiam consecutus a Domino. Si non habes præceptum Domini, quare audes dare consilium, de quo non habes jussionem ? Respondebit mihi Apostolus : Et vis ut ego jabeam quod Dominus obtulit potius quam præcepit (S. Hier. Contra Jovin., lib. 1) Deinde adjungit idem apostolus, et dicit: Alligatus es uxori? Ne quæsieris solutionem. Solutus es ab uxore? Ne quæsieris uxorem, Horum duorum, quod prius posuit, ad prarceptum pertinet, contra quod non licet facere: non enim licet dimittere uxorem, nisi ex causa fornicationis, sicut in Evangelio ipse Dominus dicit. lud autem quod addidit: Solutus es ab uxore? Ne quæsieris uxorem; consili sententia est, non præcepti: beet itaque facere, sed melius est non facere (S. Aug. de Virgin., cap. 15, no 13). Exercitati in bonis operibus electi, nonnunquam plus student agere, quam et dignatus est Dominus jubere. Carnis enim virginitas nequaquam jussa est, sed tantummodo laudata: nam si illa juberetur, nimirum conjugium jam culpa crederetur; et tamen multi virtute virginitatis pollent, ut videlicet plus impendant obsequio, quam acceperunt præcepto ( (S. Greg. Moral., lib. XV, cap. 18, n° 22). non (5) De virginibus autem præceptum Domini Labeo; consilium autem do (1 Cor., VII, 25). Mulier alligata est legi, quanto tempore vir ejus vivit: quod Jésus-Christ lui-même avait marqué la différence entre les obligations qu'il impose, et les moyens de perfection qu'il présente (1). s'il propose ses conseils à tous les hommes, ce n'est pas pour que tous s'y conforment; mais pour que tous les connaissant, chacun puisse suivre ce qui lui convient, et s'attacher au genre de perfection le plus attempéré à sa nature. Et de quelle utilité ne sont pas ces conseils pour affermir l'observation des préceptes? Quand on attache un mérite à la pauvreté volontaire, on sent le devoir de l'abnégation: si le renoncement à sa volonté est regardé comme une perfection, le détachement des choses humaines sera facilement jugé une obligation : où la continence est honorée, la chasteté doit être pratiquée. Le spectacle de tant de pieux personnages qui, s'élançant au delà des limites de la loi, parcourent à grands pas la carrière des conseils évangéliques, excite, soutient, ranime sans cesse l'ardeur de ceux qu'ils ont laissés derrière eux; leur exemple ôte toute excuse à la prévarication (2). Quel homme osera penser que l'observation des préceptes est au-dessus de ses forces, en voyant tant d'hommes aussi faibles que lui faire continuellement au delà de ce qui est commandé? Les prétendus philosophes traitent d'exaltation et de fanatisme ces saintes pratiques des conseils évangéliques. Mais Jésus-Christ connaissait bien mieux que tous ces vains et frivoles moralistes, le cœur humain, incapable de s'arrêter, allant sans cesse de désirs en désirs, et dès qu'il a atteint un objet, s'empressant aussitôt de courir après un autre. Il se sert de cette agitation même de notre cœur, pour le fixer dans la pratique de la vertu. Ses conseils présentent toujours un point de perfection à saisir. Tant que l'homme demeure sur la terre, chargé du poids de son corps, il ne peut s'élever assez haut qu'il ne lui reste encore des degrés à parcourir. Par cela seul que l'idée de la perfection n'a point de bornes, le chrétien est toujours entraîné vers une perfection plus grande (1); et si dormierit vir ejus, liberata est: cui vult nubat, tantum in Domino. Beatior autem erit, si sic permanserit secundum meum consilium: puto autem quod et ego spiritum Dei habeam (Ibid., 59, 40). (1) Et ecce unus accedens, ait illi: Magister bone, quid boni faciam, ut habeam vitam æternam? Qui dixit ei: Quid me interrogas de bono? Unus est bonus Deus. Si autem vis ad vitam ingredi, serva mandata. Dixit illi: Quæ? Jesus autem dixit: Non homicidum facies; non adulterabis; non facies furtum; non falsum testimonium dices: honora patrem tuum, el matrem tuam, et diliges proximum tuum sicut te ipsum. Dixitalli adolescens: Omnia hæc custodivi a juventute mea; quid adhoc mihi deest? Ait illi Jesus: Si vis perfectus esse, vade, vende quæ habes, et da pauperibus, et habebis thesaurum in cœlo; et vení, sequere me (Matth., cap. XIX, 16, 22). (2) Et ut hæc ab ipsis operibus ediscas, perpende quot sint, qui majora, quam Christus præcipiat, fecerint. Tu vero mediocritatem times? Quam ergo excusationem habebis, cum, aliis ultra metas exsilientibus, tu vel ad constitutum terminum pervenire graveris: Te hortamur ex facultatibus tuis eleemosynam dare, alius vero sese omnibus spoliavit: te rogamus, ut cum uxore tua caste vivas; alius vero etiam a connubio abstinuit: te monemus, ne sis invidus; al m autem habemus, qui ex caritate dat ipsam animam suam: te obsecramus ut indulgens sis, nec nimis severus in peccantes; alius percussus aliam obtulit maxillam: quid igitur, quæso, dicemus? Quam ex cusationem afferemus, ne illa quidem facientes, quæ alii longe superant (S. Chrys. homil. 39, in Matth. 11°4). (1) Ego equidem pietatis exercitationem sca.ce consimilem esse crediderim, videlicet scalæ illi quam beatus Jacob olim vidit, cujus quidem pars terram tangebat, eratque humi depressa; pars vero altera ultra ipsum cælum porrigebatur. Quare necesse est, ut ii, qui sont ad virtutem instituendi, primis gradibus admoveant vestigium; indeque ad sequentes gradus semper progressi, tandem paulatim progrediendo, ad altitudinem humanæ naturæ non imparem perveniant (S. Basil., homil. in psai. 1, n° 4). Hæc vox perseveret in nobis, fratres, quantumcumque hic vixerimus, quantumcumque hic profecerimus; nemo dicat: Sufticit mihi, justus sum. Qui dixerit, remansit in via, non novit pervenire; ubi dixeri sufficit, ibi hæsit (S. Aug., in psal. LXX, n. 8). Dicitis, quid est ambulare? Breviter dico, proficere, ne forte non intelligatis, et pigrius ambuletis. Proficite, fratres mei; discutite vos semper sine dolo, sine adulatione, sine palpatione. Non enim intus est aliquis tecum, cui erubescas, et jactes te. Est ibi sed cui placet humilitas, ipse te probet; proba et te ipsum tu ipse: semper tibi displiceat quod es, si vis pervenire ad id quod nondum es. Nam ut tibi placuisti, ibi remansisti. Si autem dixeris, sufficit, et peristi: semper adde, semper ambula, semper profice; noli in via remanere, noli retro redire, noli deviare(Idem., serm. CLXIX, cap. 15, n. 18). Natura enim nostra, manente adhuc mortalitate, mutabilis, etiam si ad summa quæque virtutum studia provehatur; semper tamen, sicut potest habere quo recidat, ita potest habere quo crescat. Et hæc est perfectoruin vera justitia, ut nunquam præsumant se esse perfectos; ne ab itineris nondum finiti intentione cessantes, ibi incidant in deficiendi periculum, ubi proficiendi deposuerant appetitum. Quia ergo nemo nostrum, dilectissimi, tam perfectus et sanctus est, ut perfectior, sanctiorque esse non possit; omnes simul, sine differentia graduum, sine discretione meritorum, ab iis in quæ pervenimus, in ea quæ nondum apprehendimus, pia aviditate curramus; et ad mensuram consuetudinis nostræ necessarii aliquid addamus augmenti (S. Leo., serm. 39, de Quadr. 11, cap. 1). Vidit Jacob in scala angelos ascendentes et descendentes: numquid stantem quempiam, sive sedentem? non est stare omnino in pendulo ulo fragilis scalæ; neque in incerto hujus mortalis vitæ quidquam in eodem statu permanet. Non habemus hic manentem civitatem, nec futuram adhuc possidemus, sed inquirimus. Aut ascendas necesse est, aut descendas: si attentas stare, ruas necesse est. Minime pro certo est bonus, qui melior esse non vult; et ubi incipis nolle fieri melior, ibi etiam desinis esse bonus (S. Bern., epist. 91, ad Abbates, no 5). Ita, quæso, ita facite, dilectissimi: discipulus quippe proficiens, gloria est magistri. Quisquis in schola Christi non proficit, ejus indignus est magisterio: præsertim tamen ubi sumus, ubi nihil in eoden statu permanet; et non proficere, sine dubio deficere est. Nemo proinde dicat: Satis est; sic volo manere; sufficit mihi esse sicut heri, et nudius tertius. In via residet qui ejus modi est; in scala subsistit, ubi neminem patriarcha vidit non ascendentem, aut descendentem. Dico ergo: Qui se existimat stare, videat ne cadat (Idem, epist. 385, n. 1). In quibus omnibus, si quis forsitan proficere dissimulat, et proficisci de virtute in virtutem, noverit quisquis ejusmodi est, in statione, non in processione se esse; imo vero et in regressione: quoniam in via vitæ non progredi, regredi est; cum nihil ad ses efforts continus excluent toute négligence, préviennent tout relâchement. Outre le caractère de sagesse et de perfection de la loi, nous avons annoncé celui de bonté et d'utilité. Les préceptes évangéliques ne tendent pas moins au bonheur de l'homme qu'à sa sainteté ; et soit qu'on l'isole et qu'on le considère en lui-même, soit qu'on examine ses rapports avec ses semblables, on voit toujours cette loi bienfaisante occupée à le rendre heureux. Et nous ne vous parlons point ici, chrétiens, de la félicité à laquelle la religion nous conduit, mais de celle qu'elle nous procure dans ce monde. Nonseulement elle promet le bonheur, mais elle le donne. La piété est utile à tout: elle renferme les promesses et de la vie présente, et de la vie future (1). Considérez quel est le plus grand obstacle au bonheur de l'homme sur la terre; vous verrez que ce sont ses passions. La loi qui les réprime le plus fortement est donc celle qui contribue le plus efficacement au bonheur. Insensés que nous sommes! nous regardons comme un malheur l'obligation qu'elle nous impose de résister à nos passions; et nous ne sentons pas quel malheur plus grand encore ce serait de leur céder (2). huc in eodem statu permaneat. Porro profectus noster in eo consistit, ut sæpius me dixisse memini, ut nunquam arbitremur nos apprehendisse, sed sem. per extendamur ad anteriora, incessanter conemur in melius, et imperfectum nostrum, divinæ misericordiæ obtutibus, jugiter exponamus (Idem, serm, II, in purific. B. Mar., n. 3). (1) Pietas autem ad omnia utilis est, promissionem habens vitæ, quæ nunc est, et future (1 Tim., IV, 8). Venerunt auten mihi omnia bona pariter cum illa (sapientia), et innumerabilis bonestas per manum ill us (Sap., VII. 11). Pietas igitur, id est verus veri Dei cultus, ad omnia prodest, et que molestias hujus vitæ avertat, aut leniat, et quæ ad illam vitam salutemque perducat; ubi nec aliquid jam mali patiamur, et bono summo, sempiternoque perfruamur (S. Aug., epist. 156, ad Maced, no 17). (2) Radix omnium malorum est cupiditas, quam quidam appetentes erraverunt a fide, et inseruerunt se doloribus multis (1 Timoth., VI, 10). Unde bella et lites in vobis? nonne hinc, ex concupiscentiis, quæ militant in membris vestris? Concupiscitis, et non habetis; occiditis, et zelatis, et non potestis adipisci; ligitatis, et belligeratis, et non habetis propter quod postulatis (Jac., IV, 1, 2). Qui moderari nescit cupiditatibus, is, sicut equis raptatus indomitis, volvitur, obteritur, laniatur, affligitur (S. Ambr. de Virgin., lib. III, cap 1, n. 5). Demum, si placet, peccationem videamus. Avaros itaque in medium adducamus, illos nempe qui impudentes fenora tractant et retractant. Quid ergo onerosius tali negotatione fuerit! quot dolores, quot sollicitudines, quot scopuli, quot pericula, quot insidiæ et bella, quotidie ex hoc lucro oriuutur? quot turbæ et tumultus? Quemadmodum enim mare nunquam sine fluctibus videas, sic nec hujusmodi animum sine cura, mærore, timore ac perturbatione: sed priora a sequentibus excipiuntur; hæc ab aliis; quibus nondum sedatis, alia insurgunt, Visne contumeliosi et iracundi animum dispicere Quid hujusmodi cruciatu pejus? quid acrius intesti nis vulneribus? Quid ferventius fornace illa semper ardente, et summa illa, quæ nunquam extinguitur! Si ad illos te convertas qui corporum formas deper eunt, et præsenti vitæ addieti sunt, quid hae serviIl en coûte infiniment plus de satisfaire une passion que de la sacrifier. Attendez au utte gravius? Caini vitam illi ducunt, in timore tremoreque perpetuo degunt, et si qui ex amatis moriantur, magis quam propinqui et cognati, illorum obitum lugent. Quid porro turbulentius, ferociusque superbis (S. Chrysost., homil. 38, in Matth., no 4). Hujusmodi enim perturbationes etiam eam, quæ a natura datur, securitatem profligant, alia graviori tyrannide somni tyrannidem omnino deturbantes. Invidi enim, avari et raptores, hoc bellum undique circumferentes, et intus positos inimicos babentes, quocumque recesserint, pugnam non possunt refugere. Sed etsi domi maneant, etsi in lecto jaceant, telorum nubes et tumultus undis violentiores, cædes, clamores, querelas, et ejulationes, et alia multo iis, que inter hostes accidunt, graviora sustinent (Idem, expos. in psalm. IV, n° 12). Non tam satietas est de plenitudine cupiditatum quam pressura (S. Aug., annot. in cap. XX, Job). Omnes enim, qui vel illicita appetunt, vel in hoc mundo videri aliquid volunt, densis cogitationum tumultibus in corde comprimuntur: dumque desideriorum turbas intra se excitant, prostratam mentem pede miseræ frequentationis calcant. Alius namque juri se luxuriæ subdidit, atque ante mentis oculos schemata turpium perpetrationum fingit: et cum effectus non tribuitur operis, hoc crebrius agitur intentione cogitationis. Voluptatis perlectio quæritur, et concussus enervatur animus; hine et inde, et sollicitus, et cæcatus, occasionem nequissime expletionis rimatur. Mens itaque hæc, quasi quemdam populum patitur, quæ insolenti cogitationum tumultu vastatur. Alius iræ se dominio stravit; et quid in corde, nisi jurgia, etiam quæ desunt, peragit? Hic sæpe præsentes non videt, absentibus contradicit, intra seipsum contumelias profert et recipit, receptis autem durius respondet; et cum qui obviet nullus adsit, magnis clamoribus rixas in corde componit: turbam itaque hic intus sustinet, quem pondus vehemens inflammatæ cogitationis premit. Alius juri se avaritiæ tradidit, et fastidiens propria, aliena concupiscit. Ilic plerumque concupita adipisci non valens, diem quidem in otium, noctem vero in cogitationem versat; torpet ab utili opere, quia fatigatur illicita cogitatione; consilia multiplicat, et simum mentis cogitationum inventionibus latius expandit; pervenire ad concupita satagit, atque ad obtinenda hrc, quosdam secretissimos causarum meatus quærit. Qui mox, ut in causa aliquid subtile invenisse se æsimat, jam se obtinuisse quod concupierat, exultat : jam quid etiam adeptæ rei adjungat, excogitat, atque ut in meliori statu debeat excoli, pertractat. Quam quia jam quasi possidet, et quasi ad melioren speciem adducit; mox insidias invidentium considerat; et quid contra se jurgii moveatur, pensat; exquirit quid respondeat; et cum rem nullam teneat, jam in defensione rei, quam appetit, vacuus litigator elaborat. Quamvis ergo nihil de concupita re ceperit, habet tamen in corde fructum concupiscentiæ, laborem rixe. Gravi itaque populo premitur, qui instigantis avaritiæ tumultu vastatur. Alius se tyrannidi superbize subjecit, et cor miserum, dum contra homines erigit, vitio substernit. Honorum sublimium infulas appetit, exaltari successibus inquirit, totumque quod esse desiderat, sibi apud semetipsum ir cogitationibus depingit. Jam quasi tribunali præside.: jam sibi parere obsequia subjectorum videt; jam cæteris eminet; jam aliis mala irrogat, aliis quia irrogaverint recompensat; jam apud semetipsum stipatus cuneis ad publicum procedit; jam quibus obsequiis fulciatur, conspicit, qui tamen, hæc cogitans, solus repit; jam alia conculcat, alia sublevat; jam de conculcatis satisfacit odiis; jam de sublevatis recipit favores. Qui igitur tot phantasmata cordi imprimit, quid iste aliud quam somnium vigilans videt? Quia ergo tot rerum causas, quas fingit, tolerat, nimirum terme de la vie deux hommes, dont l'un, toujours maître de lui, a constamment dominé ses passions; et l'autre, continuellement maîtrisé par elles, en a été sans cesse entraîné; et comparez les portions de bonheur et de malheur que chacun d'eux a reçues : mettez dans la balance, d'un côté, le chagrin de la privation et la peine du combat; et de l'autre, les longs repentirs de l'intempérance (1), les suites cuisantes de la débauche (2), les aveugles emportements et les fu rum intrinsecus natas ex desideriis turbas portat (S. Greg., Moral. lib. IV, cap. 30, n. 57). Magna est securitas cordis, nil concupiscentiæ habere secularis. Non si ad terrena adspicienda cor inhiat, securum tranquillumque esse nullatenus potest: quia aut non habita concupiscit ut habeat, aut adepta metuit ne amittat; et dum in adversis sperat prospera, huc illucque quasi quibusdam fluctibus volvitur, ac per modos varios realternantium mutabilitate versatur (Ibid., lib. XXII, cap. 16, n. 35). Hinc namque cæcitase ordis, sicut scriptum est. Popule meus, qui te beatificant, in errorem te inducunt. Hinc cervicosus furor animositatis hine suspicionis labor anxius; hinc livoris crudele tormentum, et cremantis invidiæ miserior, quam miserabilior cruciatus; hinc divitiarum amor insatiabilis longe amplius desiderio torquet animam, quam refrigeret usu suo: utpote quarum acquisitio quidem laboris, possessio timoris, amissio plena doloris invenitur (S. Bern. de Consid. ad Cler., cap. 8, no 14). (1) Ne intuearis vinum, quando flavescit, cum splenduerit in vitro color ejus. Ingreditur blande; sed in novissimo mordebit, ut coluber, et sicut regulus venena diffundet (Prov., XXIII, 31, 32). Multos exterminavit vinum (Eccli., XXXI, 30). Quæ vita est, ei qui minuitur vino? (Ibid. 33.) Propter crapulam multi obierunt: qui autem abstinens est, adjiciet vitam (Ibid., XXXVII, 34). Attendite vobis, ne forte graventur corda vestra in crapula et ebrietate (Luc., ХХІ, 34). Plurimos itaque gula saa occidit, nullum frugalitas: innumeris vina nocuerunt, nulli parcimonia. Plerique inter epulas fudere animas, et mensas proprio replevere sanguine. Aliis crudelitas vocem simul rapuit et sensum, et si aliquibus crudelitas noxia non fuit, his ruinam fecit ebrietas, alios enim in crimen egit ebrietas, etsi ipsa crimen sit; alios ad egestatem redegit (S. Ambr. de Caïn et Abel lib. I, cap. 5, n. 18). Quid ebrietate miserabilius? mortuus est animatus, ebrius; dæmon est voluntarius; morbus veniam non habens; ruina excusatione carens; commune generis nostri opprobrium. Non enim in conventibus tantum inutilis ebrius, aut in privatis et publicis negotiis; sed etiam solo est aspectu omnium gravissimus, fætores exhalans teterrimos: cructationes, et oscitationes, et voces ebriorum insuaves atque molestæ, eos qui spectant et simul sunt, extrema abominatione implent implent (S. Chrysost., homil.1, ad popul. Ant., n.5). Nihil gula deterius, nihil turpius: hæc obtusum et crassum ingenium, hæc carnalem animam reddit: hæc excæcat, nec sinit respicere (Idem, homil. 45, in Joan. n. 1). (2) Ignis est usque ad perditionem devorans, et omnia eradicans genimina (Job., XXXI, 12). Favus distillans labia meretricis, et nitidius oleo guttur ejus: novissima autem illius amara quasi ausynthium, el acuta quasi gladius biceps (Prov., V. 3, 4). Statim eam sequitur, quasi bos ductus ad victimam, et quasi aguus lasciviens, et ignorans quod ad vincula, stultus, trahatur, donec transligat sagitta jecur ejus : velut si avis festinet ad laqueum, et nescit quod de periculo aninue illius agitur. Nunc ergo, tili mi, audi me, et attende verbis oris mei. Ne abstrahatur in viis illius mens tua, neque decipiaris semitis ejus. Multos enim vulneratos dejecit, et fortissimi quique interfecti sunt ab ea (Prov., VII, 22, 26). Iuveni amarioreurs jalouses de l'amour (1), les fréquentes humiliations de l'orgueil (2), les bassesses, les inquiétudes, les jouissances empoisonnées de l'ambition (3), les soupçons, les terreurs, rem morte mulierem, quæ laqueus venatorum est, et sagena cor ejus, vincula sunt manus illius (Eccl., VII, 27). Crudelis enim domina ac rabiosa luxuria est, libidine, quasi stimulis, servilem mentem exagitans (Greg., Nys., de Vita Mosis, edit. Morelli, 1658, 1. 1, p. 212). Libido transacta semper sui relinquit poenitudinem, nunquam satiatur, et extincta reaccenditur: usu crescit, et delicit; nec rationi paret, quæ impetu ducitur (S. Hier. epist. 91 ad Ageruchiam, de Monogamia). (1) Itaque si quis voluptatem sectatur, et vitam Jætitiæ plenam, fornicantium consortia mulierum fugiat. Bellis enim innumeris, et tumultibus amatorum animos implent, continuas ipsis pugnas contentionesque concitantes, per verba, per opera omnia (S. Chrysost, hom. 14., ad popul. Ant., n. 4). ac (2) Ubi fuerit superbia, ibi erit et contumelia (Prov., ΧΙ. 2). Superbum sequitur humilitas; et humilem spiritu suscipiet gloria (Ibid., XXIX, 23). Ve qui prædaris! numet ipse prædaberis? et qui spernis! nonne et ipse sperneris? Cum consummaveris deprædationem, deprædaberis; cum farigatus desieris contemnere, contemneris (Isa. XXXIII, 1). Cum invitatus fueris ad nuptias, non discumbas in primo loco, ne forte honoratior te sit invitatus ab illo, et veniens is qui te et illum vocavit, dicat tibi: Da huic locum; et tune incipias cuin rubore novissimum locum tenere (Luc. XIV, 8, 9). Cavenda superbia, que etiam in prosperis supplantat (S. Amb., in psal. XXXV, n. 26). Sic nihil vilius, nihil abjectius arrogante, vanæ gloriæ cupido, qui sibi sublimis et altus videtur. Nam contentiosum est humanum genus; et nulli ita adversantur, ut arroganti, superbo, et gloriæ servo. Ipse vero, ut sibi illum arrogantiæ modum servet, quasi mancipii officia apud multos exhibet, adulatur, assentatur, et plusquam ii qui ære empti sunt, se gravissimæ servituri subjicit (S. Chrysort, in Matth. homil. 62, n. 5). Rursum humilis a nullo capitur animi morbo: non ira ipsum exagitare poterit, non glorize amor, non invidia, non livor: anima vero his morbis immuni quid excelsius? arrogans autem his omnibus occupatur morbis, quasi vermis in cœno se volutans: nam livor, invidia, ira semper ejus animum exagitant. Quis ergo sublimis est? an qui morbis animi superior est, an qui corum servus? an qui illa tremit et formidat, an qui invictus est, et nunpram ab illis capitur? Quam avem dixerimus altius volare? an quæ manibus et arundinibus venatoris altior est: an eam, cui capiendæ venator arundine non eget, quod humilius volet, nec possit alta petere? Talis est arrogans; nam quivis laqueus ipsum facile capit, utpote humi repentem (Idem, in Matth., homil. 65, n. 5). Contra semper ipsi evenit quam velit. Vult enim ipse superbire, ut honeretur; ipseque omnium maxime despicitur. Hic enim sunt maxime omnium ridiculi, omnibus inimici, inimicis captu faciles, ad iram proni apud Deum impuri (Ibid, n. 9). (3) Cum satiatus fuerit, arctabitur, æstuabit, et omnis dolor irruet super super cum eu (Job. XX, 22). 2 Atque hoc Ipso perumciosior ambitio, quod blanda quædam est conciliatricula dignitatum, et sæpe quos vitia nulla delectant, quos nulla potuit movere luxuria, nulla avaritia subvertere, facit ambitio criminosos. Habet enim forensem gratiam, domesticum scelus; et ut dominetur alits, prius servit. Curvatur obsequio, ut honore donetur; et dun vult esse sublimior, simulata humilitate, fit vilior, et fit remissior (S. Ambr., Lapos. Evang. sec. Luc., lib. IV, n° 31 ). Nahd emm est quod hæc vitia non labefactent. Sed quemadmodum venti quidam vehementes, in tranquilum mare incidentes, totum illud a sedibus imis les privations de l'avarice (1), les agitations perturbant, ita ut arena flactibus misceatur; ita hre vitia, in animam ingressa, totam illam susdeque versant, excæcant in mente vim perspiciendi, maximeque gloriæ vesana cupido. Nam pecuniarum contemptum facile quivis admittet: honorem vero a multis præstitum despicere, multi est laboris, magnæ philosophiæ, anime angelicæ, quæ cælorum verlicem attingat. Nullum, nullum utique est vitium ita tyrannicum, quod ubique dominatur, alibi plus, alibi miuus, ubique tamen (S. Chrys. in Epist. ad Tit. homil. II, no 3). O ambitio, ambientium crux quomodo omnes torquens, omnibus places? Nihil acerbius cruciat, nihil molestius inquietat, nihil tamen apud miseros mortales celebrius negotiis ejus (S. Bern. de Consid. lib. III, caput 1, n°5). (1) Considerans, reperi et aliam vanitatem sub sole. Unus est, et secundum non habet, non filium, non fratrem; et tamen laborare non cessat, nee satiantur oculi ejus divitiis, nec recogitat dicens: Gui laboro, et fraudo animam meam bonis? In hoc quoque vanitas est et afflictio spiritus (Eccl. IV, 7, 8). Quid enim boni est homini in hac vita, qui in umbra vivit, nec expleri potest cupiditatibus suis? et si expleatur divitiis, fructum quietis amittit; quia cogitur custodire quod misera aviditate quæsierit, ut miserius eas possideat, cui prodesse non poterunt. Quid enim miserius, quam ut custodia torqueat, quarum abundantia nihil prosit (S. Ambr., de Bono mortis, cap. 2, n°4)? Quemadmodum ii qui in tenebris sunt, nihil clare vident; sed si fanem viderint, putant esse serpentem; si montes et valles, pavore moriuntur; sic et isti, quæ videntibus formidabilia non sunt, suspecta habent; nam paupertatem metuunt; imo non paupertatemi tantum, sed vel leve quodpiam detrimentum. Etenim si modicum quid amiserint, magis lugent ac cruciantur, quam in qui necessario cibo egent. Muli certe ex hujusmodi divitibus, tale non ferentes infortunium, ad laqueun accurrerunt. Contumelise autem et damna ita illis intolerabilia videntur, ut ea de causa, item malfi ex hac vita abrepti fuerint (S. Chrysost. in Matth., homil. 20, no 4). Ideo, ait quidam, avaro nihil iniquius. Nam qui talis est, scipsum quo que vendit, et communis omnium hostis circumquaque ambulat, dolens quod terra non aurum pro spicis proferat, nec fontes pro aquis, nec montes pro petris, ste rilitatem ægre feri; in publicis bonis contractus; omnemque fastidit causam unde argentum non provenit; omnia ferens dum duos possit obolos lu crari. Omnes odio habet, pauperes, divites: pauperes, ne petitum accedant; divites, quod bona illorum non possideat. Omnes putat sua possidere; atque ut ab omnibus larsus, adversum omnes indiguatur. Plenitudinem nescit, satietatem non novit, omniun est miserriurus (Id. in Matth., homil. 80, n. 4). Timent ne jure ex domo exeant, illa quæ injuste parta sunt: extrema formidant; irascuntur contra suos, contra extraneos irritantur: mæror, tremor, furor sibi mutuo succedunt; et quasi a percipitio in præcipitium transeuntes, quæ nondum possident, quotidie expectant. Quapropter neque placent illis ea que possident, quod tuto servari non confidant: quodque toto anino ad ea, quæ nondum possident anhelent. Ac quemadmodum is, qui diuturna sitt vexatus est, etiamsi multos exhauserit fontes, vo luptatem non sentit, quod satiari nequeat; ita et hi non modo non detectantur, sed eo magis cruciantur, quo plura tenent; quod nullus sit enpiditatis flus (Idem in Matth., homil. 81, n° 4). Serva tibi, inquit avaritia. Pone te vele obtemperare; interroga ubi serves. Illa tibi monstratura est munitum locun, muratum cubiculum, arcam ferream. Omma mu forte domesticus fur etiam interiora perrumpet; ef cum pecuniæ tuæ consulis, vitæ tuæ timebis. Furte duin multum servas, qui vult eripere, cogitat el et les déchirements de l'envie (1), les violentes accidere. Postremo adversus fures licet quocumque munimine thesaurum tuum et vestem tuam commu nias: communi ca adversus rubiginem et tineam (S. Aug., zerm. 86, n° 8). Omnes enim passion furore insatiabili turpes precipitantur in quæstus; nec quisquam prorsus inveniri potest, qui ei salutem vel uno momento justitiæ frænos imponet: inquieta semper exastuat, sævit, pugnat, rapit, congregat, servat, sui tenax, appetens alieni; non suo, non alieno, non ipso orbe contenta, totum possidet, et de inopia queritur semper. Denique ad sua nunquam pervenit vota; quantum fuerit auctior, fit tanto miserior: expers otii, expers satietatis, per fas atque nefas, artibus, multis modis ac versutiis armata bacchatur, salutis suæ alienæque contemptrix; solum metuens ne desit ulli quod radat (S. Zeno Veron., serm. de Avarit., Bibl. Patr. tom. II!, pag. 406). Sed quid de divitiis? nonne cum labore acquiruntur, cum timore possidentur, cum dolore amittuntur? Thesaurizas, et ignoras cui congregabis ea. Vide quantuin laborem pro perituris divitiis assumpsisti (S. Bern, de divers., serm. 42, no3)! (1) Putredo ossium invidia (Prov. XIV, 30). Qualis vero est animæ tinea, quæ cogitationum tales, pectoris quanta rubigo, zelare in altero vel virtutem ejus, vel felicitatem; id est, odisse in eo vel merita propria, vel bencficia divina; in malum proprium bona aliena convertere; illustrium prosperitate torqueri, aliorum gloriam facere suam pœnam', et velut quosdam pectori suo admovere carnifices; cogitatiowibus et sensibus suis adhibere tortores, qui se intestinis cruciatibus lacerent, qui cordis secreta malevolentiæ ungulis pulsent. Non cibus talibus lætus, non potos potest esse jucundus. Suspiratur semper, et ingemiscitur, et doletur; dumque ab invidis nunquam livor exponitur, diebus ac noctibus pectus obsessum sine intermissione laniatur. Mala cætera habent terminum, et quodcumque delinquitur, delicti consummatione finitur: in adultero cessat facinus perpetrato stupro: in latrone conquiescit scelus, homicidio admisso; et prædoni rapacitatem statuit præda possessa; et falsario modum imponit impleta fallacia. Żelus terminum non habet, permanens jugiter malum, et sine fine peccatum: quantoque ille, cui invidetur, successu meliore profecerit, tanto invidus in majus incendium livoris ignibus inardescit. Hinc vu'tus ininax, torvus aspectus, pallor in facie, in labiis tremor, stridor in dentibus, verba rabida, elfrænata convicia, manus ad cædis violentiam prompta, etiamsi a gladio interim vacua, odio tamen furiatæ mentis armata (S. Cypr. de Zelo el Livore, edit. Ben., pag. 257, 258). Nam perniciosius nullum vitium innascitur in honipermeto Dum animis , quam invidia, quæ extraneos minime ladens, primuin malum est, at domesticum habenti. Ut enim rubigo ferrum, ita invidia, jinsectam ipsa, animam absumit. Imo vero, quemadmodum viperas tradunt exeso materno utero nasci, ita quoque solet invidia parientem se animam vorare. Est enim invidia dolor de proximi successu felici ac prospero: quamobrem nunquam mæror, nunquam molestia deest invidenti. Est-ne proximi ager fertilis, vite ne commodis omnibus abundat domus, an ipsis animi oblectamentis vir non caret? Hæc omnia pabulum sunt morbi, et accessio doloris invido. Quare ab homine nudo, qui ab omnibus sauciatur, nihil differt. Fortis est aliquis et robustus? bona est corporis habitudine? Hæc vulnerant invidum. Alius est forma elegantiori? Alia hæc est invidi plaga. Præstat animi dotibus quispiam plerisque? Prudentia ac dicendi facultate spectandus est, atque æmulandus? Alius dives est, atque splendide munificus in largitionibus, et in stipis errogatione erga egenos, multumque ab iis, quos beneficiis affecerit, laudatur? Omnia hare plagze sunt et vulnera, medium cor ipsius percellentia. Et illud in hoc morbo gravissimum est, quod ne detegere quiOEUVRES COMPL. DE LA LUZERNE. I. convulsions de la colère (1), les effrayants dem ipsum possit; sed demissis oculis, vultu tristi- (1) Zelus et iracundia minuunt dies (Eccli. XΧΣ, 29 et fu |